Większość decyzji wykończeniowych podejmujemy szybko – na podstawie koloru, wzoru albo zdjęć katalogowych. Tymczasem to, co naprawdę liczy się w codziennym użytkowaniu, zapisane jest gdzie indziej. W magazynie czy markecie budowlanym nikt nie prosi o kartę techniczną, a szkoda, bo to właśnie tam kryją się najważniejsze informacje. Parametry płytek gresowych to konkretne dane, które chronią inwestycję przed kosztownymi błędami. Łatwo się jednak pogubić w tych oznaczeniach… dlatego w tym tekście poznasz klarowne instrukcje.
Norma PN-EN 14411 – baza, od której wszystko się zaczyna
Każdy produkt, który trafia na europejski rynek, musi spełniać pewne wymagania, a płytki gresowe nie są wyjątkiem. Standard PN-EN 14411 precyzyjnie określa nie tylko parametry techniczne. Działa też jak punkt odniesienia, taki wspólny język dla producenta, wykonawcy i inwestora.
Za jakie oznaczenia na płytkach gresowych odpowiada ta norma? Klasyfikuje je według dwóch kryteriów:
- Pierwszy człon np. A, B, C, mówi o metodzie produkcji (ciągnienie, prasowanie na sucho, inne).
- Drugi, zapisany cyfrą rzymską i ewentualną literą (np. I, IIa, IIb, III), informuje o poziomie nasiąkliwości.
Jakie oznaczenie byłoby zasadne w przypadku przestrzeni zewnętrznych? Przykładowo BIa, czyli gres prasowany o nasiąkliwości ≤ 0,5%. Natomiast BIII to płytka prasowana o nasiąkliwości powyżej 10%, czyli raczej montowana na ścianach i to tylko wewnątrz budynków.
Norma PN-EN 14411 opisuje także tolerancje względem wymiarów płytek. Dopuszczalne są niewielkie różnice do 0,5% długości boku, subtelne krzywizny czy odchylenia. Przepis zakłada, że do 5% partii może mieć drobne wady. Mimo delikatnych plamek czy przebarwień całość nadal jest klasyfikowana jako pełnowartościowa.
Dzięki tej standaryzacji wytrzymałość płytkach gresowych przestaje być zagadką, a staje się konkretną informacją.
Sprawdź też: 5 najczęstszych pytań na temat gresu.
ISO 10545 – parametry płytek gresowych, które decydują o ich trwałości
Twardość, odporność, wytrzymałość – w świecie płytek gresowych montowany wewnątrz i na zewnątrz budynków te cechy nie są deklaracją marketingową. Muszą być udowodnione. Właśnie do tego służy seria badań opisana w normie ISO 10545. To zestaw rygorystycznych testów laboratoryjnych, które sprawdzają, co tak naprawdę potrafi dana płytka. Każdy numer w tej serii mówi o innym aspekcie użytkowym, a razem tworzą pełny profil jakości.
- ISO 10545-3 określa, jak wyznaczyć poziom nasiąkliwości wodnej płytek. Od tej wartości zależy, czy materiał przetrwa w warunkach zewnętrznych bez spękań oraz odprysków. Dobra wiadomość: nasze płytki gresowe szkliwione o nasiąkliwości poniżej 0,5% spełniają normy!
- ISO 10545-4 wskazuje, jak wyznaczyć wytrzymałość płytek gresowych. Test zginania i łamania pokazuje, ile materiał wytrzyma, zanim pęknie. Gresy techniczne osiągają siły łamiące rzędu 1300 N i wytrzymałość do 35 N/mm².
- ISO 10545-7 opisuje, jak wyznaczyć odporność na ścieranie szkliwa. Klasa PEI to jeden z najbardziej praktycznych wskaźników w codziennym użytkowaniu. Dla większości naszych produktów wynosi 4 w 5-stopniowej skali.
- ISO 10545-12 ocenia mrozoodporność. Test obejmuje minimum 100 cykli zamrażania i odmrażania. Jeżeli płytka ma nasiąkliwość poniżej 3%, a badanie przebiegły pomyślnie, to można ją montować na zewnątrz.
- ISO 10545-13 i ISO 10545-14 podkreśla, jak wyznaczyć odporność chemiczną i na plamienie. Ocena w skali A–C (gdzie A oznacza brak zmian) mówi jasno, jak powierzchnia zniesie środki czystości, rozpuszczalniki, jod czy oliwę. Jeśli płytka nie osiąga klasy A lub klasy odporności na plamienie 4–5, nie powinna trafić tam, gdzie łatwo o zabrudzenia.
Oznaczenia na płytkach gresowych są punktem wyjścia, szczególnie gdy mowa o przestrzeniach narażonych na intensywną eksploatację. Warto kierować się nie tylko kolorem i formatem, ale twardymi danymi.
EN 16165:2021 (dawne DIN 51130) – antypoślizgowość jako kryterium bezpieczeństwa
Nie każda płytka, która wygląda solidnie, faktycznie chroni przed poślizgnięciem się, nawet jeśli będzie spełniać wszystkie inne standardy. Ten jeden parametr – antypoślizgowość – może zdecydować o wypadku w domu lub kosztownym błędzie w przestrzeni publicznej. Jak więcej przebiegają testy zgodnie z normą EN 16165:2021 (dawne DIN 51130)? Płytkę montuje się na ruchomym podeście, pokrywa olejem i sprawdza, przy jakim kącie nachylenia tester w butach roboczych zaczyna tracić przyczepność. Na tej podstawie wyznacza się klasę – w jednym z naszych poradników opisywaliśmy już klasy antypoślizgowości płytek.
Niezależnie od tego, czy projekt dotyczy domu jednorodzinnego, hotelu czy hali produkcyjnej, ten system pozwala dobrać płyty gresowe pod konkretne warunki użytkowania. Pamiętaj, że żadna norma nie odpowie CI wprost, które parametry płytek gresowych, a właściwie ich wartości, są najważniejsze w Twoim przypadku. Najpierw ustal priorytety, a potem skonsultuj swoje wybory z fachowcem.
